Anayasa Mahkemesi, Yargılama Giderlerini Düzenleyen HMK md. 326/2 Hükmünün "Manevi Tazminat Davaları" Yönünden İptaline Karar Verdi

Anayasa Mahkemesi (AYM), “Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır.” hükmünü düzenleyen 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 326. maddesinin 2. fıkrasının “manevi tazminat davaları” yönünden iptaline karar vermiştir.

Oy çokluğuyla verilen iptal kararı, 14/03/2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış olup yayım tarihinden 9 (dokuz) ay sonra yürürlüğe girecektir.

Kararda ilgili kuralın “manevi tazminat davaları” yönünden kanunilik şartını sağlamadığı ve Anayasa’ya aykırı olduğu şu gerekçelere dayandırılmıştır;

1. Davayı açan kişinin yargılama giderlerinin bir bölümünden sorumlu tutulması bu kişi üzerinde oluşturduğu baskı nedeniyle mahkemeye erişim hakkını sınırlamaktadır.

   
   

2. Manevi tazminat tutarının belirlenmesi hakimin takdir yetkisi kapsamında kaldığından davacı, davanın sonunda tazminat olarak hükmedilecek tutarı ve hangi oranda haklı bulunacağını öngörebilecek durumda değildir.

   
   

3. Manevi tazminat tutarına ilişkin bir hesaplama yöntemi olmadığı gibi yargılama süresince dosyaya giren bilgi ve belgelerle de tutarın belirli hale gelmesine imkan bulunmamaktadır.

   
   

4. Davacı, bir taraftan hak kaybı yaşamamak adına tazminat miktarını yüksek şekilde belirlemeye ilişkin bir baskı altında kalabileceği gibi diğer taraftan da talebinin kısmen kabul edilmemesi durumunda yargılama giderlerinden sorumlu tutulacak olması sebebiyle baskı altında kalmaktadır.

   
   

5. HMK’nın "Dürüstlük kuralına aykırılık sebebiyle yargılama giderlerinden sorumluluk'' başlıklı 327. Maddesinin 1. fıkrasında davacının yargılama süresince gereksiz giderler yapılmasına neden olmasını engelleyecek nitelikte bir düzenleme mevcut olup kanunun 326/2 hükmünün iptali halinde mahkemelere temelsiz talepler yöneltileceği, gereksiz yargılama giderlerinin yapılabileceği ve bu durumun yargılamanın işleyişini bozabileceği söylenemez.

AYM, HMK’nın 326. Maddesinin 2. fıkrasını daha önce de 30/11/2023 Tarihli kararı ile “kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları” yönünden Anayasa’ya aykırı bulup iptaline karar vermişti.